Hoe PMT bijdraagt aan gezondheid
Wie de diagnose ALS krijgt, weet dat zijn of haar levensverwachting niet lang meer is. Na de eerste symptomen leeft een patiënt nog maar 3 tot 5 jaar.
Bij ALS wordt de spierkracht steeds minder en lichaamsfuncties zoals bewegen en praten vallen één voor één uit. Uiteindelijk tast het alle spieren aan en overlijdt de patiënt helaas.
Er is op dit moment nog geen geneesmiddel tegen ALS. De beschikbare behandelingen die nu bestaan, remmen de ziekte met slechts enkele maanden. In Nederland zijn er ongeveer 1.500 mensen met ALS. Jaarlijks komen hier pakweg 500 nieuwe patiënten bij en overlijden er circa 500 mensen aan de gevolgen van de ziekte.
Investeren met impact
PMT investeert in de ontwikkeling van een medicijn tegen ALS, omdat wij met investeringen graag een positieve bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen. Dat heet impactinvesteren.
‘We investeren in oplossingen die maatschappelijke problemen helpen voorkomen of verminderen, met oog voor financieel rendement. Gezondheidszorg is één van de 5 impactthema’s van PMT’, vertelt Laura Abels. Zij adviseert het bestuur van PMT over verantwoord beleggen.
‘Bij het impactthema gezondheidszorg richten we ons op de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, zoals een behandeling voor ALS. In 2023 besloten we om 100 miljoen euro te investeren in twee nieuwe fondsen van Forbion. Dat is een investeringsfonds dat voor PMT investeert in jonge biotechnologiebedrijven die nieuwe geneesmiddelen ontwikkelen.
‘Door te investeren in innovaties in de gezondheidszorg verwachten we aantrekkelijke rendementen voor onze deelnemers én dragen we bij aan maatschappelijke vooruitgang. Zo willen we er met onze impactbeleggingen voor zorgen dat het leven van patiënten verbetert en dat de zorg betaalbaar blijft.’
ALS begint in de hersenen
Biotechnologiebedrijf VectorY Therapeutics is een investering van Forbion (met geld van PMT) en dit bedrijf werkt aan een medicijn tegen ALS.
‘ALS begint in de hersenen. Het is een ziekte die het centrale zenuwstelsel aantast waarbij zenuwcellen afsterven', legt Sander van Deventer uit. Hij is wetenschapper en oprichter van VectorY. ‘Hierdoor functioneert ons zenuwstelsel en de aansturing van de spieren steeds minder goed.’
Een medicijn tegen ALS moet dus in onze hersencellen terechtkomen en daar zijn werk doen. ‘Dat maakt de ontwikkeling van een geneesmiddel moeilijk’, vertelt Van Deventer. ‘Ons lichaam beschermt de hersenen waardoor een geneesmiddel ze moeilijk kan bereiken. Daarnaast zijn de hersenen het meest complexe orgaan. Er mag niets misgaan.’
Hele kleine container
Het ALS-medicijn dat VectorY heeft bedacht vergelijkt Van Deventer met een container met een lading die op het juiste adres wordt afgeleverd. Maar dan op heel kleine schaal: op celniveau.
‘Als container gebruiken we een virus. Dat weet van nature hoe een cel binnen te dringen om ziek te maken. Alleen hebben we nu de ziekmakende werking van het virus ongedaan gemaakt. De lading bestaat uit DNA. Dat wordt door de container afgeleverd in de hersencellen die door ALS zijn aangetast. Het DNA herprogrammeert de cellen, waardoor het afsterven van zenuwcellen en dus de ontwikkeling van ALS stopt. Het DNA blijft minimaal 10 jaar werken waardoor de cel zijn eigen medicijnfabriekje wordt.’
Dit is precisiewerk. De containertjes met medicijn moeten alleen bij de cellen met ALS worden afgeleverd, niet bij gezonde hersencellen. Van Deventer: ‘We kunnen de containertjes als het ware voorzien van een postcode en huisnummer. Waardoor ze op de juiste plek terechtkomen als ze via een vaccin in het lichaam zijn gebracht.’
Testen
Het ontwikkelen van een nieuw medicijn kost veel tijd en geld. Gemiddeld duurt het 10 jaar en kost het al snel honderden miljoenen euro’s. Als een geneesmiddel is ontwikkeld dan wordt het uitgebreid getest.
‘Wij bereiden ons nu voor op het toedienen van ons ALS-medicijn op patiënten. Dat hebben we in 4,5 jaar bereikt en dat is echt snel’, vertelt Van Deventer.
Alles of niets
De ontwikkeling van een medicijn is een grote uitdaging en is meestal alles of niets. Het geneesmiddel moet werken, moet veilig zijn voor mensen, moet op grote schaal gemaakt kunnen worden en moet uiteindelijk worden goedgekeurd. Vaak strandt een nieuw medicijn in de testfase.
Sander Slootweg, managing partner bij Forbion, legt uit hoe hij als investeerder omgaat met de risico’s. ‘Om het risico te verkleinen investeren we niet in één maar in meerdere biotechnologiebedrijven. We hebben een portefeuille van zo’n 15 bedrijven. Als we verlies maken op een bedrijf waarbij het nieuwe medicijn het niet redt, dan maken we dat goed met de winst op de bedrijven die wel succesvol zijn.’
‘Daarnaast geven wij niet al het beoogde geld in één keer aan het bedrijf, maar knippen we de investering op in stukjes. Elke keer als het bedrijf een bepaald doel haalt, volgt weer een nieuwe financiering. We kijken altijd naar risico versus rendement.’
Succes
Als de investering in VectorY een succes wordt en het ALS-geneesmiddel door een grote farmaceut op de markt wordt gebracht, verwacht Slootweg tenminste enkele keren de inleg in VectorY terug te verdienen. ‘Als wij ons belang in VectorY met winst verkopen dan gaat de gehele opbrengst naar de investeerders, waaronder PMT.’
Het minimale doel van Van Deventer en zijn team van biologen is om met hun medicijn de ontwikkeling van ALS te stoppen. Van Deventer: ‘Zodat een patiënt niet verder ziek wordt. Uiteindelijk willen we dat patiënten herstellen. Als ons dat lukt, dan hebben we echt een doorbraak. Dan is ALS niet langer een doodvonnis.’